Nghệ thuật xăm mình Nhật Bản

Trong tiếng Nhật nghệ thuật xăm mình Nhật Bản có nhiều tên riêng như là irezumi hay horimono. Irezumi
là từ dùng để gọi những hình xăm có thể nhìn thấy được trên những bộ
phận lớn của cơ thể , ví dụ như phần lưng. Nghệ thuật xăm mình của Nhật
Bản mang trên mình một bề dày lịch sử vô cùng lâu đời.


Từ
rất lâu, văn hóa Nhật Bản đã bị ảnh hưởng khá lớn của Đạo Khổng và Đạo
Phật, nghệ thuật xăm mình trên nước Nhật hầu như không được sự đồng tình
của phần lớn người dân. Trong mắt họ, hình xăm được xem như là một dấu
hiệu của yakuza - một tổ chức mafia tại Nhật - hoặc là dấu hiệu đại diện cho một gã nam nhi hạ lưu.

Những nhà khảo cổ học tin rằng nghệ thuật xăm mình ban đầu được lan truyền từ những người thuộc dân tộc Ainu, họ đã xăm lên chính cơ thể mình. Tài liệu còn lưu giữ lại tại Trung Quốc có nói về người Wa
- cái tên Trung Quốc họ đặt cho những những người hàng xóm Nhật Bản của
mình - họ có thói quen lặn xuống nước để bắt cá và vỏ sò và thường
trang điểm cho cơ thể họ bằng những hình xăm. Ước tính nó tồn tại được
khoảng 1700 năm.


Với
một nền văn hóa phát triển cao hơn như Trung Quốc lúc bấy giờ, xăm mình
bị đánh đồng như những hành động man rợ. Khi đạo Phật từ Trung Quốc lan
truyề n qua Nhật Bản cùng với sức ảnh hưởng to lớn của văn hóa Trung
Hoa, xăm mình ngày càng khó được chấp nhận. Và nó đã trở thành hình phạt
cho những tên tội phạm đồng thời cũng là dấu hiệu để nhận dạng chúng
trong xã hội.

Những hình xăm vào thời Edo.

Xuyên suốt thời Edo (từ 1603 đến 1868) nghệ thuật xăm mình Nhật Bản đã trở thành một bộ phận của ukiyo-e (tranh phù thế hội) .

Những gái điếm - yujos
- đặc biệt rất thích xăm mình, có khoảng 1/4 gái điếm dùng hình xăm
hòng tăng thêm sự quyến rũ với khách hàng. Đồng thời, hình xăm cũng là
đại diện cho những thành phần thấp kém trong xã hội như công nhân và
lính cứu hỏa thời đó.



Khoảng
vào năm 1720, hình xăm trở thành một hình thức trừng phạt của chính
quyền thay cho hình phạt xẻo mũi hay cắt tai tội phạm. Tội phạm sẽ phải
mang một chiếc vòng hình xăm quanh cánh tay đánh dấu cho mỗi một tội
trạng hoặc một ký tự hình xăm ngay giữa trán. Hình phạt này được thực
hiện liên tục cho đến năm 1870, sau khi chính quyền Meiji lên nắm quyền
thì nó được Nhật Hoàng chính thức bãi bỏ.

Trên
thực tế hình phạt này đã tạo ra một tầng lớp mới trong xã hội, bơ vơ và
bị xã hội ruồng bỏ, họ trở thành những con người không có nơi để dung
thân. Rất nhiều những kẻ sống ngoài vòng pháp luật đã trở thành Ronin
- Tạm gọi là những Samurai vô chủ. Họ không có sự lựa chọn để vào bất
kỳ một tổ chức nào. Những người đó dần dần tạo nên mầm mống cho sự hình
thành yakuza -một tổ chức tội ác khổng lồ tại Nhật Bản vào thế kỷ 20.




Vào năm 1827, một họa sĩ theo trường phái ukiyo-e tên là Kuniyoshi đã công bố 6 tác phẩm của 108 anh hùng Suikoden
(108 anh hùng Lương Sơn Bạc). Suikoden có ý nghĩa tương tự như Robin
Hoods của phương tây-là những kẻ cướp của giàu chia cho dân nghèo, rất
được kính trọng. Câu chuyện dựa trên một tiểu thuyết xưa của Trung Quốc Shui-Hi-Chuan (Chính là Thuỷ Hử Truyện
tại VN), vào khoảng thế kỷ 13, 14. Cuốn tiểu thuyết được dịch sang
tiếng Nhật lần đầu tiên vào năm 1757 bởi Okajima Kanzanion. Khoảng vào
thế kỷ 18-19 truyện được vẽ minh họa bởi Katsushika Hokusai. Cuốn tiểu
thuyết này đã rất phổ biến tại Nhật và phần nào chính là căn nguyên cho
cơn sốt Suikoden của dân Nhật.

Những
bức tranh minh hoạ cho Suikoden của Kuniyoshi đã vẽ những vị anh hùng
bằng rất nhiều màu, với cơ thể đầy những hình xăm. Hình xăm theo phong
cách Nhật hay nghệ thuật xăm mình nói chung sau đó đã trở thành những
nét thời trang đặc sắc. Những hình xăm đã được cân nhắc và chấp nhận là
iki, nhưng nó vẫn còn bị hạn chế ở tầng lớp hạ lưu.

Sự
giàu có và chất tưởng tượng phong phú trong những hình xăm qua bàn tay
tài hoa của Kuniyoshi vẫn còn được một số họa sĩ xăm mình sử dụng cho
đến tận ngày nay.

Yakuza và nghệ thuật xăm mình

Nói về nghệ thuật xăm mình ở Nhật Bản mà bỏ qua yakuza là một thiếu sót lớn. Vậy, yakuza là gì? Yakuza
là tên gọi của một tổ chức mafia hoạt động bất hợp pháp nổi tiếng tại
Nhật. Và gần như, hình xăm trên cơ thể đã gắn liền với hình ảnh một yakuza
đúng nghĩa. Thật ra, do trước đây chính quyền Nhật Bản đã sử dụng hình
xăm như một sự trừng phạt dành cho tội phạm; Cho nên đến tận ngày nay,
người ta vẫn không thể xóa bỏ được quan niệm rằng hình xăm = tội ác.
Để được công nhận là một loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc của
Nhật Bản nó đã trải qua rất nhiều khó khăn, nhưng quan niệm đó đến ngày
nay vẫn chưa hoàn toàn được xóa nhoà.

Với yakuza,
gần như là sự hội tụ của những thành phần thuộc tầng lớp dưới xã hội.
Đương nhiên, những hoạt động của băng đảng này hoàn toàn là bất hợp
pháp. Hình xăm trên cơ thể họ như là một sự đóng dấu cho lòng trung
thành cũng như sự dũng cảm khi có thể chịu đựng nỗi đau đớn tột cùng.
Hầu hết hình xăm chỉ xuất hiện ở đàn ông và nó là một biểu tượng cho
dũng khí của một bậc trượng phu vì tuy là một băng đảng ngoài vòng pháp
luật, nhưng các thành viên yakuza lại rất xem trọng danh dự, luôn hết lòng trung thành và bảo vệ cho tổ chức cũng như tuân theo một quy tắc hết sức nghiêm ngặc: Không gây hại cho dân thường.


Thêm một điều đặc biệt nữa là ta hoàn toàn có thể dễ dàng nhận ra đâu là một thành viên của yakuza
vì hầu hết đều có ngón út ngắn hơn bình thường đôi khi là mất hẳn. Vì
theo điều luật nghiêm ngặc của mafia Nhật, nếu thành viên nào không tuân
theo lệnh cấp trên đều phải tự chặt đi một đốn ngón tay út. Nếu vẫn còn
vi phạm, những lần tiếp theo sẽ lần lượt đến các đốn kế và có thể lấn
qua cả tay kia và các ngón khác. Cho nên, hầu hết các thành viên của yakuza
đều mang những bàn tay không hề nguyên vẹn. Nhưng vào ngày nay, những
hình phạt kiểu này chỉ còn mang tính hình thức tượng trưng.

Với
phụ nữ trong tổ chức, thật ra họ xăm mình đơn giản vì là vợ hay thê
thiếp của thành viên nào đó trong tổ chức, nó thể hiện cho sự thuần phục
và sự trung thành với phu quân. Đồng thời cũng là dấu hiệu biểu lộ vai
trò đồng minh đối với các băng đảng liên quan...

Nếu đã nói về phụ nữ liên quan đến yakuza, thì ta không thể không nói đến Shoko Tendo:

Vậy Shoko Tendo là ai?

Với
mái tóc nâu dài và chiếc quần jean bó sát, trông Shoko Tendo chẳng khác
gì những phụ nữ trẻ bình thường khác ở Nhật. Cho đến khi cô ấy cởi
chiếc áo ra để lộ những hình xăm sặc sỡ phủ kín phần lưng và hầu hết cơ
thể.


Hình
rồng được vẽ tỉ mỉ, chim phượng hoàng cùng hình ảnh một gái điếm cao
cấp thời trung cổ để lộ một bên ngực trần và miệng thì ngậm chặt một con
dao. Đó là dấu hiệu có từ thuở nhỏ của Tendo- con gái của một yakuza-
và gần như tuổi trẻ của cô liên hệ mật thiết với các thành viên băng
đảng này. Cô cũng là tác giả của cuốn hồi ký "Yakuza Moon" sau đó đã trở thành một best-selling.

Hình xăm trong đời sống ngày nay tại Nhật

Ngày
nay, nghệ thuật xăm mình Nhật Bản đã phần nào được chấp nhận trong xã
hội. Đặc biệt nó đang thịnh hành như một biểu tượng thời trang trong
giới trẻ.

Hình ảnh hình xăm cũng xuất hiện trong lễ hội tại Nhật Bản:


Tuy
đã phần nào được chấp nhận trong cộng đồng nhưng cũng khó mà xóa bỏ
được quan niệm cũ đã quá ăn sâu vào tiềm thức, ở một số nhà tắm công
cộng hay phòng mát -xa tại Nhật. Người ta vẫn cấm những khách có hình
xăm trên người...

...và nghe đồn vẫn có kẻ " lọt khe" :p...